Esipuhe	Antaŭparolo
Arvoisa lukija, sinulla on edessäsi suomen- ja esperantonkielinen käännös EUROOPAN PERUSTUSLAKISOPIMUKSEN lopullisesta tekstistä, joka on allekirjoitettu Roomassa 29. lokakuuta 2004.	La kara leganto tenas en siaj manoj la francan-esperantan tradukon de la definitiva teksto de la TRAKTATO PRI ESTIGO DE EŬROPA KONSTITUCIO subskribita en Romo, la 29-an de oktobro 2004.
Näitä rivejä kirjoitettaessa Euroopan unionilla on kaksikymmentäyksi (21) virallista työkieltä, mutta käytännossä Euroopan komissiolla on niitä vain kolme (3): englanti, ranska ja saksa. Englanti on yhä selkeämmin muodostumassa ainoaksi työkieleksi. Tämä merkitsee, että unionin kaikki muut kielet ovat (perustuslakisopimuksen periaatteitten vastaisesti) vähitellen joutumassa toissijaiseen asemaan.	Kiam oni verkas ĉi tiujn liniojn, la Eŭropa Unio havas dudek unu (21) oficialajn lingvojn, sed praktike la Eŭropa Komisiono uzas nur tri laborajn lingvojn: la anglan, francan kaj germanan. Pli kaj pli klare la lingvo angla fariĝas la sola laborlingvo. Tio signifas, ke ĉiu alia lingvo de la Unio (kontraste al la bazaj principoj de la Konstitucia Traktato) laŭgrade ricevas rolon duaklasan.
Englannin kielen erityisasema osoittaa selvästi, että Euroopan unionilla ei tällä hetkellä ole sellaista siltakieltä, jonka kaikki kansat voisivat hyväksyä ja joka mahdollistaisi kielellisen tasa-arvon, olisi unionin kansalaisten helposti, nopeasti ja taloudellisesti opittavissa ja joka kaikin tavoin varmistaisi, että pienemmätkin kielet voivat säilyttää merkityksensä. Kansalliset kielet voivat ajan mittaan säilyä vain, mikäli yleisesti käytetään sellaista siltakieltä, joka ei perustu sotilaalliseen, taloudelliseen ja poliittiseen mahtiin. Rooman imperuimin leviäminen hävitti merkittävän osan Euroopan alkuperäisiskielistä. Latina (josta vuosisatojen mittaan muodostuivat uuslatinalaiset kielet) takasi jonkin aikaa keskiajalla tietyn kielellisen tasa-arvon uskonnon, kulttuurin ja tieteen saralla.	La privilegiita rolo de la angla lingvo klare montras, ke aktuale la Eŭropa Unio ne havas tian, por ĉiuj nacioj akcepteblan pontolingvon, kiu ebligus la lingvan egalrajtecon, kiu estus por ĉiuj uniaj civitanoj facile, dum mallonga tempo kaj ekonomie ellernebla, kaj kiu ĉi-maniere certigus, ke ankaŭ la pli malgrandaj lingvoj povas gardi sian signifon. La naciaj lingvoj povas daŭre konserviĝi nur per ĝenerala aplikado de tia pontolingvo, malantaŭ kiu ne staras armea, ekonomia kaj politika potencoj. La ekspansio de la Romia Imperio kvazaŭ neniigis signifan parton de la originaj eŭropaj lingvoj. La latina lingvo (el kiu dum jarcentoj elformiĝis la novlatinaj lingvoj) en la mezepoko provizore garantiis certan, lingvan egalrajtecon en la religia, kultura kaj scienca vivoj.
Nykyisin UNESCO suosittelee, että kaikki ihmiset käyttäisivät kolmea kieltä: äidinkieltään (joka voi olla minkä tahansa pienenkin kansallisen vähemmistön kieli), paikallista yhteyskieltä (yleensä kansallinen kieli) ja kansainvälistä kieltä. Olemme vakuuttuneita siitä, että kansainvälinen suunnitelmakieli esperanto on optimaalinen kansojen väliseksi siltakieleksi.	En nia tempo UNESKO rekomendas la uzadon de tri lingvoj por ĉiu homo. Tiuj ĉi lingvoj estas la gepatra lingvo (kiu povas esti la lingvo de iu ajn malgranda nacia minoritato), la loka kontaktlingvo (ĝenerale la nacia lingvo) kaj la internacia lingvo. Laŭ nia konvinko por la rolo de interetna lingvo la optimuma pontolingvo estas la internacia planlingvo Esperanto.
Minkä tahansa kansallisen kielen käyttäminen on epäoikeudenmukaista, aiheuttaa inhimillistä kärsimystä ja taloudellisia menetyksiä niille, jotka joutuvat opiskelemaan sitä, sekä johtaa ajan mittaan kielten ja kulttuurien katoamisen." (Renato Corsetti)	"La uzo de kiu ajn nacia lingvo estas maljusta, kaŭzas homajn suferojn kaj kaŭzas perdon de mono flanke de la lernantaj socioj kaj en la longa daŭro perdon de lingvoj kaj de kulturoj." (Renato Corsetti)
Kielten tasa-arvon ja säilymisen voisi taata vain se, että Euroopan unioni hyväksyisi kansojensa väliseksi siltakieleksi puolueettoman, helposti opittavan, asteittain käyttöön otettavissa olevan kielen.	La egalrajtecon kaj konserviĝon de la lingvoj povus garantii nur, se la Eŭropa Unio akceptus neŭtralan, facile ellerneblan, laŭgrade enkondukeblan pontolingvon, kiel peran lingvon inter siaj popoloj.
Esperanto, jolla on rikas kirjallisuus ja 120-vuotinen historia, on omaksuttavissa kymmenesosassa ajasta, joka tarvitaan laajalle levinneiden suurten kansalliskielten oppimiseen. Siten myös kustannuksia voidaan alentaa samassa suhteessa. Kun lapset opiskelevat esperantoa, he oppivat samalla tavan opiskella kieliä. He saavat kokemuksia menestymisestä ja niin he voivat paljon helpommin omaksua muitakin kieliä. Säästyvä raha ja aika voidaan käyttää muitten taitojen kehittämiseen. Euroopan unionin kansojen kilpailukyky voisi kasvaa.	La lingvo Esperanto, posedanta riĉan literaturon kaj 120-jaran pasintecon, estas alproprigebla dum dekono da tempo bezonata por la ellernado de la disvastiĝintaj grandaj naciaj lingvoj, kaj tiel ankaŭ la kostoj de lingvolernado estas redukteblaj samproporcie. Lernante Esperanton, la infanoj samtempe lernas manieron lerni lingvon; ili spertas sukcestravivaĵon, tiel ili multe pli facile povas alproprigi pluajn lingvojn. La ŝparitaj mono kaj tempo estas uzeblaj por evoluigo de aliaj kapabloj. La konkurenckapablo de popoloj de la Eŭropa Unio povus plifortiĝi.
Yhteinen siltakieli voisi osaltaan edistää eurooppalaisen tietoisuuden (sopusoinnussa kansallisen ja alueellisen identiteetin kanssa) ja todellisen euroopalaisen yhteisön muodostumista.	La komuna pontolingvo povus kontribui al elformiĝo de eŭropa konscio (en akordo kun la nacia kaj regiona identecoj) kaj de reala eŭropa komunumo.
Ehdotamme, että Euroopan unioni:	Ni proponas, ke la Eŭropa Unio
– ottaisi esperanton (erityisessä kansainvälisessä asemassa) yhdeksi virallisista kielistään;	– alprenu Esperanton (en speciala, internacia statuso), kiel unu el siaj oficialaj lingvoj;
– ehdottaisi jäsenvaltioilleen esperanton opetuksen aloittamista ensimmäisenä vieraana kielenä perusasteen kouluissa kieltenoppimiskyvyn kehittämiseksi.	– sugestu al siaj membroŝtatoj enkondukon de la instruado de Esperanto, kiel unua fremda lingvo en la bazgradaj lernejoj, por evoluigi la kapablon al lingvolernado.
Näin Euroopan unioini tekisi historiallisen teon, ja kaikki sen kansalaiset voisivat yhden sukupolven aikana oppia puhumaan keskenään ilman tulkkia ja säilyttää samalla omat kielensä.	Tiamaniere la Eŭropa Unio realigus historian agon, kaj ene de la tempo de unu generacio ĉiuj ĝiaj civitanoj povus paroli unu kun la alia, sen interpretisto, konservante samtempe siajn lingvojn.
Perustuslakisopimuksen esperantonkielisellä käännöksellä haluamme kertoa Euroopan unionin ja koko maailman esperantoa puhuville kansalaisille nyt laajenevan Euroopan unionin arvoista, päämääristä ja toiminnasta sekä esitellä Euroopan unionin sekä oman maamme parlamentin päätöksentekijöille esperanton käytön etuja ja mahdollisuuksia.	Per la esperantlingva traduko de la Konstitucia Traktato ni volus informi la Esperanto-parolantajn civitanojn de Eŭropo kaj de la tuta mondo pri la valoroj, celoj kaj funkciado de la nun ampleksiĝanta Eŭropa Unio, krome prezenti al la decidofarantoj de la Eŭropa Unio kaj al tiuj de nia propra nacia parlamento la avantaĝojn kaj eblecojn de aplikado de la lingvo Esperanto.
Kansainvälisen siltakielen sanavaraston ansiosta myös ne, jotka eivät ole koskaan harrastaneet esperantoa, voivat heti ensi näkemältä ymmärtää huomattavan osan tekstistä. Suomen- ja esperantonkieliset tekstit ovat nähtävissä kappale kappaleelta rinnakkain. Virallinen suomalainen teksti on otettu internetistä.	La vorttrezoro de la internacia pontolingvo ebligas, ke ankaŭ tiuj, kiuj neniam okupiĝis pri Esperanto, je unua rigardo povas kompreni signifan parton de la teksto. La franca kaj la esperanta tekstoj estas de alineo al alineo paralele videblaj. La oficiala, angla teksto estis transprenita desur la Interreto.
Esperantokäännöksen toteutukseen ja tarkastamiseen ovat osallistuneet tri Renato Corsetti, Pálma Csiszár, tri Endre Dudich, István Ertl, tri Julianna Farkas, Dafydd ap Fergus, tri Ottó Haszpra, Imre Hegedűs, Sándor Horváth, István Mészáros, tri Lajos Molnár, tri Seán Ó Riain, Thierry Salomon, János Sárközy, Péter Tihanyi ja tri Balázs Wacha.	En la efektivigo kaj reviziado de la esperanta traduko partoprenis D-ro Renato Corsetti, Pálma Csiszár, D-ro Endre Dudich, István Ertl, D-rino Julianna Farkas, Dafydd ap Fergus, D-ro Ottó Haszpra, Imre Hegedűs, Sándor Horváth, István Mészáros, D-ro Lajos Molnár, László Molnár, D-ro Seán Ó Riain, Thierry Salomon, János Sárközi, Péter Tihanyi kaj D-ro Balázs Wacha.
Käännöstyön aikana rinnastimme esperantoversion myös englannin-, ranskan-, saksan-, italian- ja espanjankielisiin tekstien kanssa. Samoin haluaisimme antaa apua muidenkin kansallis- ja esperantonkielisten rinnakkaisten julkaisujen toteuttamiseen.	Tradukante ni komparis la esperantlingvan version ankaŭ kun la angla, franca, germana, itala kaj hispana tekstoj. Tiel ni volus doni helpon al realigo de ceteraj, paralelaj, nacilingvaj kaj esperantaj eldonoj.
Kiitämme työryhmän jäseniä, kustantamo- kirjapaino Salutonia, Anja Karkiaista, joka suomensi esipuheen, suosituksen, "Tietoisku esperantosta" ja Unkarin tiedeakatemian julistuksen esperantosta elävänä kielenä, sekä ja erityisesti István Mészarosia, joka hoiti kaksikielisen version tekstinkäsittelyn.	Pro siaj malegoismaj laboroj meritas dankon la kunlaborintoj, la Eldonejo kaj Presejo Saluton kaj precipe Remy Sproelants, civila inĝeniero por la franca traduko de la Antaŭparolo, Rekomendo, Koncize pri Esperanto kaj Deklaro de la Lingvoscienca Instituto de Hungara Scienca Akademio pri Esperanto, kiel vivanta lingvo; kaj Stefano Mészáros, kiu perkomputile kunordigis la francan kaj esperantan tekstojn.
Arvoisa lukija, pyydämme sinua ystävällisesti tutustumaan työhömme ja silmäilemään sitä hyödyksesi.	Ni petas la karan leganton, akceptu bonvole kaj foliumu utile nian laboron.
Budapest, den 15. Oktober 2005	Budapeŝto, la 15-an de oktobro, 2005
Dr. Lajos Molnár Herausgeber	D-ro Ludoviko Molnár redaktanto