L'espéranto en un coup d'oeil	Koncize pri Esperanto
"Il dépend de nous tous que l"Europe future soit un jardin fleuri de langues plutôt que leur musée." (Dr. József Halász)	"Tio dependas ankaŭ de ni, ke la estonta Eŭropo estu florĝardeno de la lingvoj kaj ne ties muzeo". (D-ro József Halász)
L. L. Zamenhof était un ophthalmologue profondément concerné par le fait que dans sa ville natale, Białystok (actuellement en Pologne-Orientale), il y avait tellement de haine entre les Polonais, Russes, Allemends et Juifs, qu'il y avait des conflicts sanglants presque tous les jours. Il sentait que cela était partiellement dû au fait que les gens ne se comprenaient pas et qu'ils pourraient coexister en paix si ces différentes nationalités avaient eu une langue-pont commune, facile à apprendre.	Ludoviko Lazaro Zamenhof estis okulkuracisto, kiun profunde ĉagrenis, ke en sia naskiĝurbo Białystok (orienta parto de la nuna Pollando) la poloj, rusoj, germanoj kaj judoj reciproke malamis unu la alian, ke tiu malamo kaŭzis sangajn konfliktojn preskaŭ ĉiutage. Tiam li pensis ke la konflikton parte kaŭzas, ke ili ne komprenas unu la alian, kaj se tiuj ĉi nacioj havus komunan, facile ellerneblan ponto-lingvon, ili povus vivi pace unu apud la alia.
Le 26 juillet 1887, sous le pseudonyme Docteur Espéranto (Esperanto = celui qui espère), Zamenhof publiait à Varsovie une brochure de 40 pages intitulée "Langue Internationale".	En Varsovio, la 26-an de julio 1887 Zamenhof eldonis 40-paĝan libreton kun titolo "Internacia lingvo", sub pseŭdonomo Doktoro Esperanto.
Dans ce livret il présentait 16 règles de base de grammaire et un vocabulaire de 917 radicaux. De plusieurs manières, Zamenhof anticipait les idées de Ferdinand de Saussure, un des fondateurs de la linguistique moderne. Il éliminait toutes les exceptions grammaticales, les conjugaisons et déclinaisoons irrégulières, les genres grammaticaux. (C'est surtout ces règles-là qui font que l'apprentissage d'une langue ethnique ressemble à un cauchemar). Le vocabulaire de l'espéranto est basé sur les mots communs les plus fréquemment utilisés des langues indo-européennes. En combinant des mots et au moyen d'un système de préfixes et de suffixes, un nombre incalculable de nouveaux mots peut être formé. Dès le premier regard on s'aperçoit déjà si un mot est un nom, un adjectif, un pronom, une préposition, un nombre, un infinitif ou un participe. La conjugaison du passé, du présent ou du futur peut être apprise en quelques minutes. Un son, une lettre ; une lettre, un son : l'espéranto est une langue phonétique, tout est écrit exactement tel que prononcé, il est donc pratiquement impossible de faire des fautes d'orthographe. Les règles grammaticales sont tellement simples, qu'on peut déjà les utiliser automatiquement après quelques semaines de pratique. Ensuite, il ne reste plus qu'à enrichir son vocabulaire.	En la libreto li prezentis 16 gramatikajn bazregulojn kaj vortareton kun 917 vortradikoj. En pluraj konsideroj li anticipis la pensojn de Ferdinand de Saussure, unu el la fondintoj de la moderna lingvoscienco. Li eliminis la gramatikajn esceptojn, la neregulajn konjugaciojn kaj deklinaciojn, la gramatikajn genrojn. (La alproprigo de tiuj ĉi lastaj faras plej ofte inkubsonĝo la ellernon de la naciaj lingvoj.) La vorttrezoro de Esperanto konsistas el la plej ofte uzataj vortoj de la Hind-Eŭropa lingvofamilio. Per vortkunmetoj kaj per la sistemo de prefiksoj kaj sufiksoj estas kreeblaj nenombreblaj, novaj vortoj. Jam per la unua rigardo oni ekkonas, ke temas pri substantivo, adjektivo, pronomo, prepozicio, numeralo, infinitivo aŭ participo. La simplaj konjugacioj en prezenco, preterito kaj futuro estas ellerneblaj dum kelkaj minutoj. Al unu sono apartenas unu litero, kaj al unu litero apartenas unu sono, do Esperanto estas fonetika lingvo: – ĉion oni devas skribi, kiel ni elparolas. La gramatikaj reguloj estas la plej simplaj, kiaj ili nur povas esti; dum kelkaj semajnoj ilia spontanea uzado estas ellernebla, – poste la lernanto devas riĉigi nur sian vorttrezoron.
Etant donné que l'espéranto comprend toutes les catégories nécessaires de la grammaire qui existent dans les langues ethniques, on peut apprendre, à l'aide de l'espéranto, comment apprendre une langue.	Ĉar en Esperanto preskaŭ ĉiuj gramatikaj kategorioj estas troveblaj, kiuj ekzistas en la naciaj lingvoj, per la helpo de Esperanto oni povas ellerni, kiel oni lernu lingvojn.
C'est pourquoi, en apprenant l'espéranto, plusieurs personnes ont été encouragées à apprendre plusieurs autres langues et sont ainsi devenues linguistes, professeurs de langues, interprètes…	Tial pluraj homoj pro la efiko de Esperanto komencas ekkoni unu post la alia pli novajn lingvojn, – tiamaniere ili fariĝas lingvistoj, lingvoinstruistoj, interpretistoj…
On peut dire qu'en général on a besoin de 200-300 heures pour arriver à une connaissance fondamentale de l'espéranto. Pour arriver au même niveau dans une langue ethnique on a besoin de quelques 2,000-3,000 heures. Ainsi, les frais pour apprendre l'espéranto s'élèvent seulement à 10-20% des frais pour apprendre une langue ethnique étrangère.	Laŭ la ĝenerala sperto, por la parol-nivela alproprigo de Esperanto estas bezonataj 200-300 laborhoroj. Por la samnivela ellerno de la unua, fremda, nacia lingvo estas bezonataj 2-3000 laborhoroj. Oni povas facile rekoni, ke la kostoj de la ellerno de Esperanto estas nur 10-20 %-j de tiu de iu ajn fremda, nacia lingvo.
Ce n'est pas par hasard que 120 années après la publication du premier livret, l'espéranto se soit répandu dans le monde entier. A présent, il y a peu de pays ou de grandes villes, où l'on ne peut pas trouver des espérantophones. L'espéranto moderne est devenu une langue riche et vivante, qui peut être utilisée dans toutes les sphères de la vie.	Estas ne hazarde, ke ekde la apero de la unua libreto – dum preskaŭ 120 jaroj – Esperanto tutmonde disvastiĝis, kaj hodiaŭ jam ne ekzistas lando, aŭ iom pli granda urbo, kie ne troviĝus homoj parolantaj Esperanton. Ĝis nun Esperanto disvolviĝis je riĉa, vivanta lingvo, kiu estas uzebla en ĉiuj sferoj de la vivo.
Cependant, l'espéranto a eu et continue à avoir ses ennemis. Hitler et Stalin ont persécuté la langue et ses utilisateurs. Récemment encore, Saddam Hussein a exilé un professeur d'espéranto. De nos jours, l'espéranto est combattu par des gens qui craignent de perdre leurs privilèges linguistiques , comme les emplois bien rémunérés, qu'ils ont obtenus grâce à leur connaissance des langues. C'est faux, mais compréhensible du point de vue humain.	Tamen ni ne prisilentu, ke Esperanto havis kaj havas ankaŭ malamikojn. La lingvon kaj ĝiajn parolantojn kaj Hitler, kaj Stalin persekutis, – antaŭ nelonge Saddam Hussein ekzilis Esperanto-lingvoinstruiston. Hodiaŭ la malamikoj de Esperanto konsistas el tiuj, kiuj timas pro la perdo de siaj lingvaj privilegioj, bone pagataj postenoj akiritaj helpe de la lingvoscio. Ili ne pravas, tamen – el homa vidpunkto – ilia opinio estas komprenebla.
La plupart des hommes ressentent un complexe d'infériorité quand ils sont obligés de parler à un étranger dans la langue maternelle de ce dernier.	Por la plimulto de homoj kaŭzas nevenkeblan senton de komplekso de malsupereco, se ili devas paroli kun eksterlandano en lia/ŝia gepatra lingvo.
L'espéranto assure une égalité complète dans le domaine des langues.	Esperanto garantias la plenan lingvan egalrajtecon.
L'espéranto permet de trouver des amis dans n'importe quel pays du monde, de faire connaissance avec l'histoire et la culture de beaucoup de pays. Un certain nombre d'excellentes śuvres de la littérature hongroise ont atteint plusieurs pays par des traductions en espéranto.	Per ĝia helpo oni povas ligi amikecon kun homoj vivantaj en iu ajn lando de la mondo, ekkoni la historion kaj kulturon de pluraj landoj. Eminentaj kreaĵoj de la hungara literaturo iĝis konataj en pluraj landoj helpe de siaj esperantlingvaj arttradukaĵoj.
Les utilisateurs de l'espéranto peuvent correspondre de l'Albanie jusqu'àu Zimbabwe et cela dans une seule et même langue.	La uzantoj de Esperanto povas korespondi de Albanio ĝis Zimbabvo per la sama lingvo.
A l'aide de Annuaire de l'Association Universelle de l'Espéranto, l'on peut contacter plus de 2,000 délégués et professionnels, à qui l'on peut écrire directement pour demander des informations ou des conseils.	Per la helpo de Jarlibro de la Universala Esperanto-Asocio oni povas havi kontakton kun proksimume 2000 delegitoj kaj fakdelegitoj, de kiuj oni senpere povas peti informojn aŭ konsilojn.
Les "hôtes" figurant dans le "Pasporta Servo" offrent aux voyageurs qui les contactent en espéranto un logement gratuit dans leurs maisons, situées dans 80 pays.	La gastigantoj de la "Pasporta Servo" en siaj hejmoj senpage, en 80 landoj akceptas tiujn mondvojaĝantojn, kiuj sin turnas al ili en Esperanto.
Il n'est pas rare que des amitiés entre jeunes gens de différentes nations se muent en amour et mariage, grâce à la langue internationale.	Ne estas raraĵo, ke el amikeco de diversnaciaj gejunuloj elformiĝas amo kaj geedzeco helpe de la internacia lingvo.
L'espéranto n'a pas comme objectif de remplacer les autres langues; il veut plutôt servir l'humanité comme seconde langue, prouvant ainsi que la malédiction de Babel peut être vaincue. Chaque génération peut recommencer à l'apprendre; ce n'est pas la langue maternelle de la majorité des gens, il n'est appuyé par aucune puissance financière, politique ou militaire, il ne met donc pas en danger les langues ethniques. Au contraire, il favorise la survie et le développement de la diversité linguistique du monde. "Les protecteurs des langues et les espérantistes sont des alliés naturels." (Charles Durand).	Esperanto intencas servi la homaron ne anstataŭ la naciaj lingvoj, sed kune kun ili kiel dua lingvo, pruvante ke la babela malbeno estas venkebla. Ĉiu generacio povas ĝin nove kaj denove ellerni, ja al la plimulto de la homaro ĝi estas ne gepatra lingvo, ne apogas ĝin financa, politika aŭ armea potenco, tial Esperanto ne minacas per formorto la naciajn lingvojn. Male, ĝi helpas ankaŭ la evoluon kaj konserviĝon de la malgrandaj lingvoj, la gardon de lingva diverseco de la mondo. "La lingvodefendantoj kaj la esperantistoj estas naturaj aliancanoj unu por la alia." (Charles Durand)
L'espéranto peut être utile à ceux qui ont un hobby qui requiert la connaissance des langues, des contacts internationaux.	Esperanto povas esti utila, se iu havas ian hobion, kiu bezonas lingvoscion, internacian kontakton.
La langue internationale est de plus en plus utile dans les activités professionnelles, commerciales et scientifiques; le nombre de sociétés professionnelles et de publications espérantophones devient de plus en plus grand.	La internacia lingvo ĉiam pli ofte helpas ankaŭ la fakan, komercan kaj sciencan laborojn, ja ĉiam pli da profesio havas esperantistajn societojn, revuojn.
L'Internet semble avoir été inventé pour les espérantistes. Selon certaines sources l'espéranto occuperait déjà dans l'Internet une deuxième place derrière l'anglais. Les thèmes des listes varient de l'utilisation familiale jusqu'à la théorie générale de la relativité. Le nombre de pages et de sites web en espéranto dépasse les dix mille. Il existe une station radio sur l'Internet qui émet en espéranto 24 heures sur 24, chaque jour.	La Interreton oni eltrovis kvazaŭ por la esperantistoj. Laŭ certaj opinioj post la angla jam Esperanto okupas la duan lokon en la interreta, internacia korespondado. La temoj de la ekzistantaj korespondaj listoj ampleksas de la ĉiutaga, familia uzado ĝis la teorio de la ĝenerala relativeco. La nombro de la esperantlingvaj hejmpaĝoj jam estas pli ol dekmil. Unu el la interretaj radiostacioj disaŭdigas esperantlingvajn danckantojn ĉiutage 24 horojn.
Des stations radio au Brazil, à Cuba, en Estonie, en Italie et au Vatican assurent des diffusions régulières en espéranto. La Pologne et la Chine émettent chaque jour.	Oni povas regule aŭskulti esperantlingvajn dissendojn en la brazila, estona, itala, kuba kaj vatikana radioj, Pollando kaj Ĉinio havas ĉiutagajn radioelsendojn.
La Bibliothèque des Langues Etrangères de Budapest héberge la plus grande collection privée en espéranto de l'Europe : l'héritage de Károly Fajszi. Il comprend plus de 20,000 unités bibliographiques.	En la hungaria Tutlanda Fremdlingva Biblioteko funkcias la plej granda, privata, esperanta kolektaĵo de Eŭropo, kolektita de Karlo Fajszi kaj konsistanta el pli ol 20.000 bibliotekaj unuoj.
En Hongrie, la plupart des universités et Ecoles Supérieures reconnaissent l'examen de l'Etat en espéranto, qui est valorisé en points et accepté pour les diplômes. Pour l'instant, l'espéranto occupe la troisième place des langues pour ces examens en terme du nombre des étudiants qui subissent cet examen.	En Hungario en la plimulto de universitatoj kaj altlernejoj ĉe la priakcepta ekzameno valoras plusajn poentojn la posedo de la Esperanto-lingvoekzameno, kaj oni akceptas ĝin al la faka diplomo. Nuntempe en nia lando en la vicordo de la nombro de ŝtataj lingvoekzamenoj Esperanto okupas la trian lokon.
Si les enfants de tous les pays de l'Union européenne apprenaient l'espéranto comme la première langue étrangère afin d'améliorer leurs capacités d'apprentissage des langues, les citoyens de l'Union seraient capables de communiquer couramment et sans interprètes.	Se en ĉiu membroŝtato de la Eŭropa Unio la lernejanoj lernus Esperanton, kiel la unuan fremdan lingvon por evoluigi la kapablon al lingvolernado, tiam post la vivdaŭro de unu generacio ĉiu civitano de la Unio povus paroli unu kun la alia sen interpretisto.
Les adresses suivantes peuvent être utiles pour ceux qui voudraient en savoir plus.	La sekvantaj adresoj informas la interesiĝantojn pri pluaj detaloj:
Bureau d'Information de l'Association Hongroise de l'Espéranto, et la "Fondation pour la Langue Internationale, pour l'Espéranto": HU-1081 Budapest, Kenyérmező u. 2 Tel: (36-1) 333-43-43. Adresse postale: HU-1368 Budapest, Pf. 193. E-mail: hea.oficejo@eszperanto.hu Internet: www.c3.hu/~esperantohea	Informa Oficejo de la Hungaria Esperanto-Asocio, "Fondaĵo por la Internacia Lingvo, por Esperanto": HU-1081 Budapest, Kenyérmező u. 2. Telefon: 333-43-43 Poŝta adreso: HU–1368 Budapest, Pf. 193 E-poŝto: hea.oficejo@eszperanto.hu, Interreto: www.c3.hu/~esperantohea
Maison de l'Espéranto à Budapest (Association Culturelle d'Esperanto, Jeunesse Hongroise d'Espéranto, Fondation Espéranto): H-1193 Budapest, Leiningen u. 4. Adresse postale: HU-1675 Budapest, Pf. 87 Tel. & fax +(36-1) 282-88-85 E-mail: iroda@eszperanto.hu Internet: www.eszperanto.hu	Budapesta Esperanto-Domo (Kultura Esperanto-Asocio, Junulara Esperanto-Asocio, Fondaĵo Esperanto): HU–1193 Budapest, Leiningen u. 4. Poŝta adreso: HU–1675 Budapest, Pf. 87 Telefono kaj fakso: +(36-1) 282-88-85 E-poŝto: iroda@eszpranto.hu Interreto: www.eszperanto.hu
Association Europe Humaine: Adresse postale: H-8901 Zalaegerszeg, Pf. 115 E-mail: hesz@pro.hu	Humana Eŭropo-Asocio: Poŝta adreso: HU–8901 Zalaegerszeg, Pf. 115 E-poŝto: hesz@pro.hu
Bibliothèque des langues Etrangères: ouvert lundi-vendredi 10.00. – 20.00 h. HU-1056 Budapest, Molnár u. 11. Adresse postale: HU-1462 Budapest, Pf. 469 Tel: +(36-1)318-27-72 E-mail: tajekoztato@oik.hu Internet: http://www.oik.hu	Landa Fremdlingva Biblioteko: malfermita de lundo ĝis vendredo: de la 10.00-a ĝis la 20.00-a horo HU–1056 Budapest, Molnár u. 11. Poŝta adreso: HU–1462 Budapest, Pf.: 469 Telefono: +(36-1)318-27-72 E-poŝto: tajekoztato@oik.hu Interreto: http://www.oik.hu
UEA (Universala Esperanto-Asocio = Association Universelle d'Espéranto): Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJ Rotterdam Tel.: + 31-10-436-1044 Fax: +31-10-436-1751 E-mail: uea@inter.nl.net Internet: http://www.uea.org, http://www.esperanto.net (information concernant l'espéranto en 62 langues)	UEA (Universala Esperanto-Asocio): Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJ Rotterdam Telefono: +31-10-436-1044 Fakso: +31-10-436-1751 E-poŝto: uea@inter.nl.net Interreto: http://www.uea.org, http://www.esperanto.net (informoj pri Esperanto en 62 lingvoj)
EEU (Eŭropa Esperanto Unio – Brusela Komunikadcentro = Union Européenne d'Espéranto – Centre de Communications de Bruxelles): Internet: http://lingvo.org (information sur l'égalité des droits des langues en 60 langues)	EEU (Eŭropa Esperanto-Unio – Brusela Komunikadcentro) Interreto: http://lingvo.org (informoj pri la lingva egalrajteco en 60 lingvoj)
Page web de ce texte Français & Hongrois & Espéranto: http://egalite.fw.hu	Hejmpaĝo de tiu ĉi esperantlingva teksto ankaŭ en la angla kaj hungara lingvoj: http://egalite.fw.hu