NOTOJ

En la sekvantaj notoj mi komunikas sciindaĵojn pri kelkaj fabloj, donas klarigojn kaj indikas la fontojn. Ĉi-rilate mi rimarkas, ke la plejparto de la fabloj troviĝas en pluraj kolektoj; el ĉi tiuj mi indikis aŭ la plej malnovan, aŭ tiun, kies variaĵo estas plej proksima al la mia. Signo de fontindikoj: Babrios = Babrios-fablo; Fedro = Fedro-fablo; VdE = »Vivo de Ezopo« de Planudes; Halm: greklingva fabelkolekto eldonita de Halm. Mi signas nur la numeron de la fabloj.

• Pri la statuo de Ezopo. La epigramo de Agathias troviĝas en la Greka Antologio (Ant. Planudeia). Vd. ankaŭ Rimarkoj.
• Ezopo. La materialo estas ĉerpita el la VdE. de Planudes, kun forlaso de multo seninteresa. Hellas = Antikva Grekujo. Artemis — greka diino. Agoro = greka forumo. Krezo = Lida reĝo famega pri sia riĉo; lin venkis Kyros, Meda reĝo en 546 antaŭ nia erao. Delfoj(Delphoi, Delphi): Ĉefurbo de antikva greka provinco Phokis; fama pri sia Apollo-templo kaj aŭgurejo. La aŭgurojn diris pastrino nomata Pythia, duone narkotita per la gasoj venintaj el la tero tra fendo, super kiu estis konstruita la templo. ŝiajn konfuzajn vortojn poste interpretis la pastroj per misteraj. ofte dusencaj frazoj. Seianus: Ĉiopova favorato de Roma imperiestro Tiberius, estro de ties korpgvardianoj (pretorianoj).
  
• 1. La fablon rakontas Platono en sia Phaidros.
• 2. Halm.
  
• 3. Babrios.
  
• 4. Laŭdire, kiam Gelon, volante fariĝi la tirano de Sicilio, flatis la insulanojn kaj petis de ili soldatojn por si, la popolon, kiu jam estis preta plenumi lian peton, la poeto Stesiĥoros avertis per ĉi tiu fablo, aldonante: »Potenco, kiun oni ne povas repreni, ĉiam estos bona por ties akirinto kaj kontraŭ ties donintoj.«
  
• 5. 6. Fedro, Tial la dionomoj (Jupitro, la ĉefdio; Merkuro, la dio de komerco) estas latinformaj (anst. Zeŭs kaj Hermes).
  
• 7. Halm.
  
• 8. La fablon konservis Esĥilo(Aischylos) en la Mirmidonoj.
  
• 9. Halm.
  
• 10. 11. Fedro.
  
• 13. Halm.
  
• 14. Fedro.
  
• 15. Babrios; preskaŭ laŭvorte.
  
• 16. Halm.
  
• 17-20. Babrios. Pan = dio de paŝtistoj, poste personiĝo de Naturo.
  
• 21. Plutarko.
  
• 22. La Fontaine.
  
• 23. Halm.
  
• 24. Halm. Eolo = la dio de ventoj.
  
• 25. Fedro.
  
• 26. Halm.
  
• 27. Babrios.
  
• 28. Lukiano. Kyme, plej granda urbo en antikvagreka provinco Eolio.
  
• 29. 30. Fedro.
  
• 31. VdE, sed la konkludo estas de La Fontaine.
  
• 32. Fedro.
  
• 33. Plutarko.
  
• 34. Fedro.
  
• 35. 36. VdE.
  
• 37. 38. Fedro.
  
• 39. La origina penso troviĝas en satiro de Horaco: »Montoj akuŝas, kaj naskiĝas muso ridinda«. Fedro kaj La Fontaine faris el ĝi fablon.
  
• 40. Halm.
  
• 41. Babrios.
  
• 42. Halm.
  
• 43. La Fontaine.
  
• 44. Babrios.
  
• 45-48. VdE.
  
• 49. Laŭ Aristotelo, kiam en Samos la popolkunveno mortkondamnis popolgvidanton pro ties korupteco, Ezopo diris al ili ĉi tiun fablon.
  
• 50. VdE.
  
• 51-52. Fedro.
  
• 53. Halm.
  
• 54. 55. VdE.
  
• 56. Halm.
  
• 57. Lukiano.
  
• 58. Halm. Zeŭs = la greka ĉefdio; Athena = greka diino, patronino inter aliaj de la urbkonstruado; Prometheo = titano, la kreinto de la homo, la alportinto de la fajro por la homoj; Momos = laŭ la fantazio de la grekoj personiĝo de la kritikaĉema moko, filo de Nokto.
  
• 59. VdE.
  
• 60-61. Fedro.
  
• 62-65. VdE.
  
• 66-67. Babrios. Eskulapo = greka dio de kuracarto; ĉi tie = kuracisto. Ĥarono = la submonda barkisto, kiu transportas la mortintojn tra la rivero Aĥerono. La akvo de la submonda rivero Lethe havas povon ĉioforgesigan.
  
• 68.69. VdE.
  
• 70. Fedro.
  
• 71. Ne Ezopa, tamen greka temo, kiun prilaboris ankaŭ Louise Labé, sonetistino el la XVI. jarcento. Plie alegorio, ol fablo. Voltaire al ĝi atribuis la saman valoron, kiel al Psyche, la plej bela greka fabelo, kaj al la Efeza Vidvino, la plej amuza greka rakonto. La Fontaine prilaboris ĉiujn tri temojn, la jenan en mallonga fablo.
  
• 72. VdE.
  
• 73. Lukiano.
  
• 74. Ĉi tiu temo ne estas Ezopa, sed certe ĝi povus esti. Oni trovas ĝin inter hindaj fabloj, kaj ankaŭ en mezepokaj kolektoj, sed ĝia disvolvo je mastra satiro estas de La Fontaine. Chamfort, fama moralisto de la antaŭ-revoluciaj tempoj, vidas en ĉi tiu fablo de La Fontaine la spegulbildon de la tuta tiama socio. Mi iom »grekigis« la fablon kaj plivastigas ĝin eĉ super la La Fontaine-a larĝo. Argivoj = grekoj sieĝantaj Trojon.
  
• 75. VdE.
  
• 76. La fablon prilaboris Arĥiloĥos, sed el lia poemo post restis nur kelkversa fragmento.
  
• 77. La fablon konservis Hesiodos.